Czy kask rowerowy jest obowiązkowy dla dzieci? Zmiany w polskim prawie

Rząd przyjął projekt nowelizacji Prawa o ruchu drogowym, zapowiadający niemałą rewolucję, która dotknie m.in. najmłodszych użytkowników jednośladów, e-bike’ów, hulajnóg elektrycznych oraz innych urządzeń transportu osobistego (UTO), jak segwaye, hoverboardy czy monocykle elektryczne. Wkrótce dzieci będą zobowiązane do noszenia kasków ochronnych.

Dlaczego władze zdecydowały się podjąć taki krok? Czym jest on argumentowany? Jaką treść będą miały nowe przepisy i jakie zdanie mają na ten temat eksperci? O tym wszystkim przeczytasz w naszym artykule!

Spis treści:

1. Kask na rowerze – przepisy ogólne
2. Noszenie kasków rowerowych przez dzieci – co się zmieni?
3. Dlaczego kask dla dziecka będzie obowiązkowy do 16. roku życia?
4. Dlaczego zdecydowano, aby wprowadzić dla dzieci obowiązek noszenia kasków?
5. Czy kask na rower dla dziecka jest obowiązkowy w innych krajach?
6. Czy na rowerze dzieci powinny nosić kask? Głosy krytyki
7. Kask na rower dla dziecka – na co zwracać uwagę?
8. Obowiązkowe kaski na rower i hulajnogę dla dzieci – podsumowanie

Kask na rowerze – przepisy ogólne

Zanim przejdziemy do proponowanych zmian prawnych i rozważań, co do tego, czy kask rowerowy będzie obowiązkowy dla dzieci, warto przypomnieć, jak przepisy regulują tę kwestię w momencie pisania tego tekstu.

Obecnie odpowiedź na pytanie – czy kask jest obowiązkowy na hulajnodze, rowerze, e-bike’u i UTO – brzmi – nie. Niezależnie od tego, czy mówimy o regulacjach dotyczących nieletnich, czy dorosłych użytkowników, to nie znajdziemy w przepisach takiego nakazu. Noszenie kasków ochronnych jest zalecane (pod czym podpisujemy się oboma rękami), ale nie ma takiego przymusu. Polskie prawo do zakładania w czasie jazdy kasków obliguje dopiero użytkowników (a także pasażerów) motorowerów, skuterów, motocykli oraz czterokołowców, czyli pojazdów o większej mocy, osiągających wyższe prędkości.

Przy poruszaniu tematu czy kask na rower dla dziecka powinien być obowiązkowy, warto wspomnieć, że choć jeszcze w życie nie weszły takie normy prawne, to funkcjonuje przymus noszenia kasków przez dzieci i młodzież do 16. roku życia w czasie jazdy na nartach oraz snowboardzie.

Szczegółowe objaśnienie aktualnie obowiązujących norm znajdziesz w artykule – Czy kask na rower jest obowiązkowy?

Noszenie kasków rowerowych przez dzieci – co się zmieni?

Nowy projekt nowelizacji Prawa o ruchu drogowym, który ostatnio został przyjęty przez rząd, zakłada, że na osobach, które mają poniżej 16 lat, poruszających się rowerem, e-bikiem, hulajnogę elektryczną lub UTO spoczywać będzie obowiązek zakładania kasków w trakcie jazdy. Co więcej, zobligowane mają być do tego również przewożone na rowerze dzieci do lat 7. Przymus prawny ma dotyczyć wszystkich przestrzeni publicznych, czyli nie tylko ulic, ale także parkowych alejek, osiedlowych ścieżek czy chodników, a wykorzystywane kaski muszą dysponować europejską certyfikacją PN-EN 1078:1997 i PN-EN 1080:1997.

O przestrzeganie zapowiedzianych przepisów mają dbać rodzice i opiekunowie prawni nieletnich, a niedostosowanie się do nich ma być zagrożone mandatem. Co jednak ciekawe – a również budzące wiele dyskusji wśród osób popierających zwiększenie troski o młodych cyklistów – dziecko do 16. roku życia, jeżdżące na hulajnodze czy rowerze pod opieką rodzica lub opiekuna prawnego – z obowiązku noszenia kasku będzie zwolnione.

Ponieważ nowy obowiązek jest częścią planowanych zmian Prawa o ruchu drogowym, może zacząć funkcjonować już w 2026 r., ale należy pamiętać, że nowelizację musi najpierw jeszcze przegłosować Sejm i Senat, a następnie podpisać prezydent Karol Nawrocki. Jeżeli do tego dojdzie – obowiązek noszenia kasków przez dzieci do 16. roku życia zacznie obowiązywać po 6 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Dlaczego kask dla dziecka będzie obowiązkowy do 16. roku życia?

Zgodnie z wyjaśnieniami ministra infrastruktury, granicę dojrzałości ustalono na 16 lat, ponieważ w polskim systemie prawnym i zwyczajowym wiek ten wiąże się dla małoletniego z szeregiem nowych uprawnień i zobowiązań. Jest to czas kończenia szkoły podstawowej, a także osoba, która ma 16 lat, w często nie pozostaje już pod ścisłym nadzorem osoby dorosłej, może podejmować wiele prac zarobkowych oraz ma prawo do informacji medycznej o stanie zdrowia pacjenta. Co więcej, kobiety w niektórych sytuacjach mogą w tym wieku wejść także w związek małżeński.

Ustanowienie takiego, a nie innego wieku granicznego zaproponowała też policja, co koresponduje również z innym postrzeganiem osób nastoletnich w świetle kodeksu karnego (tzw. zdolność wiekowa odpowiedzialności karnej).

Dlaczego zdecydowano, aby wprowadzić dla dzieci obowiązek noszenia kasków?

Obowiązek noszenia kasków przez dzieci na rowerze, hulajnodze i UTO stanowi odpowiedź na postulaty przedstawiane od wielu lat przez różne środowiska. Za takim przymusem wielokrotnie opowiadała się Komenda Główna Policji (która chciałaby jeszcze bardziej surowych zmian), a także apelowała o to Rzeczniczka Praw Dziecka i część lekarzy-specjalistów pracujących z młodocianymi ofiarami wypadków drogowych. Ministerstwo Infrastruktury nie ukrywa jednak, że bezpośrednią przyczyną nagłego podjęcia działań w tej sprawie były alarmujące statystyki – przede wszystkim dotyczące zdarzeń z udziałem hulajnóg elektrycznych.

Zgodnie z danymi podanymi przez Komendę Główną Policji – w pierwszym półroczu 2025 r. nastąpił drastyczny wzrost (o ok. 85%, 130 sytuacji) wypadków z udziałem hulajnóg elektrycznych (względem analogicznego okresu w 2024 r.). Co więcej, w zdarzeniach tych życie utraciły 4 osoby, a prawie 500 zostało rannych i w aż 55% z nich sprawcami byli małoletni przed 17. rokiem życia. W pierwszej połowie bieżącego roku zginęło także 65 rowerzystów (przeszło 1400 odniosło obrażenia).

Najczęściej poszkodowani w tego typu zdarzeniach zgłaszają się do szpitala z urazami głowy (szczególnie twarzoczaszki), kończyn, klatki piersiowej oraz brzucha. Kiedy mowa o urządzeniach z napędem elektrycznym – zwiększa się ryzyko poważnych, a nawet trwałych uszczerbków na zdrowiu. Jednocześnie wszelkie testy potwierdzają, że noszenie kasku na rowerze czy hulajnodze zmniejsza ryzyko odniesienia poważnych obrażeń głowy (o ok. 45-75% – w zależności od badań) oraz śmierci (o ok. 70%).

Czy wiesz, że...

Blisko 46% ofiar wypadków drogowych w Polsce to piesi, rowerzyści itd. a nie kierowcy? Mimo tak niekorzystnych statystyk oraz licznych badań potwierdzających wysoką skuteczność ochronną kasków – dane Instytutu Transportu Samochodowego mówią, że w naszym kraju nosi je tylko 25% cyklistów i 6% użytkowników hulajnóg elektrycznych.

Czy kask na rower dla dziecka jest obowiązkowy w innych krajach?

Argumentując konieczność wprowadzenia obowiązku noszenia kasków przez dzieci i młodzież, władze wskazały również, że analogiczne regulacje istnieją już w innych krajach europejskich. W rzeczywistości jednak z przepisami tymi bywa różnie – nie wszędzie się na nie zdecydowano, a tam, gdzie funkcjonują, czasem są łagodniejsze (aczkolwiek bywają też surowsze).

• W Austrii – obowiązkowy kask dla dzieci do 12. roku życia.
• W Chorwacji – obowiązkowy kask dla dzieci do 16. roku życia.
• W Czechach – obowiązkowy kask dla dzieci do 18. roku życia, dotyczy także pociech przewożonych w fotelikach i przyczepkach rowerowych.
• W Estonii – obowiązkowy kask dla dzieci do 16. roku życia, ale nie obejmuje użytkowników hulajnóg.
• We Francji – obowiązkowy kask dla dzieci do 12. roku życia (również małoletnich pasażerów).
• W Hiszpanii – obowiązek dotyczy wszystkich rowerzystów poruszających się po drogach publicznych.
• Na Islandii – obowiązkowy kask dla dzieci do 15. roku życia, a hulajnogę elektryczną wypożyczyć mogą tylko osoby pełnoletnie.
• Na Litwie – obowiązkowy kask dla dzieci do 18. roku życia.
• Na Łotwie – obowiązkowy kask dla dzieci do 10. roku życia.
• W Norwegii – obowiązkowy jest tylko kask na hulajnogę dla dziecka do 15. roku życia.
• W Portugalii – obowiązek dotyczy tylko użytkowników rowerów elektrycznych (niezależnie od wieku).
• W Rosji – obowiązek dotyczy tylko użytkowników rowerów elektrycznych (niezależnie od wieku).
• Na Słowacji – obowiązkowy kask dla dzieci do 15. roku życia, a dla wszystkich poza terenem zabudowanym.
• W Słowenii – obowiązkowy kask dla dzieci do 15. roku życia.
• W Szwecji – obowiązkowy kask dla dzieci do 15. roku życia, ale nie obejmuje użytkowników hulajnóg.

Z kolei w Belgii, Bułgarii, na Cyprze, w Danii, Finlandii, Gracji, Holandii, Irlandii, Luksemburgu, Rumunii, Wielkiej Brytanii i we Włoszech nie ma takiego obowiązku. Nie ma go również w Niemczech, choć w tym kraju prawodawstwo zależne jest od landu i np. w Berlinie dzieci do 12 lat muszą mieć kask. W pozostałych państwach europejskich przepisy regulują tę kwestię według innych (czasem skomplikowanych kryteriów) np. prędkości jazdy.

Czy na rowerze dzieci powinny nosić kask? Głosy krytyki

Jak wynika z przytoczonych przez nas informacji, uznano, że kask na hulajnogę dla dziecka powinien być obowiązkowy, co jest zrozumiałe ze względu na wysokie niebezpieczeństwo korzystania z elektrycznych wariantów tego środka transportu, a niejako przy okazji dodano do tego przepisu nakaz noszenia kasku rowerowego przez małoletnich. Spotkało się to z głosami krytyki – zresztą także w samym środowisku rządowym – Pełnomocnik Ministra Infrastruktury do spraw Rozwoju Ruchu Rowerowego i przedstawicielka Instytut Transportu Samochodowego podawali w wątpliwość konieczność rozszerzenia nowelizacji na klasyczne jednoślady.

Jednak najgłośniej zaprotestowali sami cykliści, m.in. Polska Federacja Rowerowa, która wskazała, że na hulajnodze elektrycznej znacznie łatwiej jest odnieść poważne obrażenia niż na rowerze, a liczba wypadków z udziałem cyklistów systematycznie maleje, wobec czego tworzenie jednakowych przepisów dla obu tych środków transportu jest pomysłem nietrafionym. Jej zdaniem sam kask na hulajnogę dla dziecka mógłby pozostać obowiązkowy oraz wnioskuje, że do tego pojazdu i UTO dostęp powinny mieć dopiero osoby po 14. roku życia, gdyż hulajnogi elektryczne nie są dostosowane konstrukcyjne do najmłodszych.

Ponadto Polska Federacja Rowerowa przypomina, że zakup kasku rowerowego dla dziecka to koszt ok. 200 zł, a to oznacza, że przy założeniu, iż trzeba będzie je nabyć dla połowy polskich dzieci, to łączny koszt tego przedsięwzięcia dla rodzin w naszym kraju wyniesie ok. 1,43 mld zł.

Zdaniem Federacji regulacja może również doprowadzić do spadku zainteresowania jazdą na rowerze. Powołuje się na dane z Wiktorii w Australii, gdzie po wprowadzeniu w życie podobnych przepisów ruch rowerowy wśród nastolatków w wieku 5-11 lat spadł o 15% w 12 miesięcy, a w przedziale 12-17 lat aż o 44%. Do zbliżonej sytuacji doszło także w Kanadzie.

Jednocześnie, zarówno Federacja, jak i niektórzy lekarze zauważają, że w wypadku hulajnóg elektrycznych obowiązkowy kask dla dzieci nie rozwiązuję problemu bezpieczeństwa. Specyfika tych pojazdów sprawia, że urazy głowy najczęściej dotyczą twarzoczaszki, której standardowy kask nie chroni (do tego potrzebny jest tzw. full face, osłaniający również szczękę). Po części spostrzeżenia te potwierdzają symulacje przeprowadzone przez firmę DEKRA pod okiem ekspertów biomechaniki z Francji i Kanady – wykazały one, że kaski amortyzują i mogą pomóc, ale kiedy głowa ofiary obraca się przy uderzeniu – szyja i mózg wciąż pozostają narażone na uszkodzenia. Do tego dzieci musiałby zostać dobrze wyedukowane, jak nosić, zapinać, regulować itd. kaski, aby te w momencie kolizji należycie wypełniły swoją misję.

Braki w podstawowej edukacji to zresztą kolejny problem, który wskazują eksperci krytyczni wobec rządowych pomysłów. Większość nieletnich nie zna podstawowych zasad ruchu drogowego. Ok. 55-60% dzieci nie ma nawet karty rowerowej, a co ciekawe, ona upoważnia młodych użytkowników do korzystania z hulajnóg elektrycznych, chociaż są to całkowicie odmienne pojazdy! W zasadzie wszyscy sceptycy nowych przepisów są zgodni – zamiast wprowadzać przymusy, sugerują postawienie na edukację, akcje społeczne oraz rozwój infrastruktury rowerowej. Zauważają, że kask to tylko sposób na niwelowanie skutków wypadku, a lepiej zrobić wszystko, by do niego w ogóle nie doszło – w końcu w tzw. rowerowych stolicach Europy, jak Holandia, Dania czy Niemcy nie wprowadzono obowiązkowych kasków dla dzieci.

Z drugiej jednak strony, kontrowersję budzi również wprowadzony do projektu bez wcześniejszych zapowiedzi dopisek, zdejmujący z dzieci obowiązek noszenia kasków, gdy są pod opieką dorosłego – wielu ekspertów (m.in. specjalizujący się w tematyce bezpieczeństwa w ruchu drogowym, dziennikarz Łukasz Zboralski) wskazuje, że jest to brak konsekwencji w działaniach rządu, ponieważ w razie wypadku głowa dziecka jest tak samo narażona na uraz – niezależnie od tego, czy obok przebywa rodzic, czy też nie.

Więcej na temat infrastruktury rowerowej w Polsce przeczytasz w tekście – Niebezpieczeństwo na ścieżkach rowerowych – rolkarze i hulajnogi. Czy powinniśmy dzielić ścieżki z innymi?

Kask na rower dla dziecka – na co zwracać uwagę?

Jeżeli szykujesz się na kupno kasku rowerowego dla dziecka, musisz wiedzieć, na co powinieneś zwrócić uwagę. W pierwszej kolejności upewnij się, że interesujący Cię model spełnia wszelkie europejskie normy oraz dysponuje atestami potwierdzającymi jego skuteczność. Najprościej wybierać po prostu spośród sprawdzonych marek jak ABUS, Fox, Rogelli, Uvex czy MET. Ponadto kask na hulajnogę czy rower musi przylegać do głowy dziecka – nie cisnąć, ale pewnie leżeć. Niedopuszczalne jest tzw. kupowanie modelu na zapas, do którego pociecha musi dorosnąć – za duży kask nie będzie prawidłowo chronił czaszki. Prócz tego zapięcie należy wyregulować w taki sposób, aby w trakcie jazdy kask pozostawał cały czas na swoim miejscu. Pamiętaj też, że równie ważne jest, by wybrany model przypadł do gustu małemu rowerzyście – jeśli go polubi, chętniej będzie z niego korzystał!

Szczegółowo analizujemy to zagadnienie w artykule – Jaki kask rowerowy dla dziecka kupić?

Obowiązkowe kaski na rower i hulajnogę dla dzieci – podsumowanie

Niezależnie od tego, czy uważasz, że na hulajnodze elektrycznej trzeba mieć kask, czy też zgadzasz się z głosami przeciwników nowelizacji przepisów drogowych – najprawdopodobniej już od przyszłego roku nie pozostanie nic innego, jak się do nich dostosować, dlatego lepiej już teraz przygotować się na tę ewentualność i wyposażyć swoje dziecko w odpowiedni kask, aby mogło się do niego przyzwyczaić, jeżeli dotychczas go nie używało. Warto jednak pamiętać, że żadne przepisy – te lub inne – nie zastąpią odpowiedzialności. Największy wpływ na bezpieczeństwo nieletnich zawsze będzie miała uważność ich opiekunów oraz umiejętność wpojenia dzieciom i młodzieży zdrowego rozsądku. A kask rowerowy? Oby się nigdy nie przydał!