Wymiana siodełka w rowerze – jak poprawnie zamontować siodło do sztycy?

Czasem jazda na rowerze, zamiast dawać radości, potrafi wywołać dyskomfort lub nawet ból – najczęściej nieprzyjemności pojawiają się w okolicy pleców i krocza. W wielu przypadkach winowajcą okazuje się niewłaściwe siodełko (lub źle ustawione), dlatego, jeśli nie chcesz narażać się na problemy zdrowotne – warto poświęcić mu nieco uwagi, a na pewno zwrócić Ci się to z nawiązką! Jednak, jak wymienić stare siodełko rowerowe na nowe, jeżeli nigdy wcześniej tego nie robiłeś? Na szczęście montaż siodełka do roweru jest dość prosty i zapewniamy, że sobie z nim poradzisz. Należy tylko pamiętać o kilku regułach, które przybliżymy w tym artykule.

Dowiedz się, jak wygląda wymiana siodełka rowerowego krok po kroku, co będzie Ci do niej potrzebne oraz jakich błędów się wystrzegać!

Spis treści:

1. Przygotowanie do wymiany siodełka
   1. Niezbędne narzędzia
   2. Demontaż starego siodełka
   3. Czyszczenie i konserwacja elementów mocujących
2. Typy mocowań siodełka do sztycy i ich montaż
   1. Jarzmo z jedną śrubą
   2. Jarzmo z dwiema śrubami
   3. Jarzmo z osią dokręcaną z boku
3. Regulacja siodełka po montażu
   1. Ustalanie odpowiedniej wysokości siodełka
   2. Ustawienie kąta nachylenia siodełka
   3. Dostosowanie pozycji przód-tył
4. Regulacja i montaż siodełka rowerowego – liczą się detale

Przygotowanie do wymiany siodełka

Aby przeprowadzić demontaż starego siodełka i zainstalować na jego miejsce nowe nie potrzebujesz specjalistycznego warsztatu ani przyrządów, ale warto do tej czynności się odrobinę przygotować. Jeżeli wcześniej wymiana siodełka w rowerze Cię ominęła – polecamy najpierw znaleźć miejsce na tyle przestronne, aby gwarantowało łatwy dostęp do roweru – może to być piwnica lub garaż (ale muszą być dobrze oświetlone!), a jeśli pogoda na to pozwala, świetnym wyborem będzie po prostu podwórko.

Montaż siodełka rowerowego jest na tyle nieskomplikowany, że na upartego zrobisz to nawet na środku salonu, ale po co ryzykować zabrudzenie czy zniszczenie przypadkowych przedmiotów? O czym jeszcze powinieneś pamiętać, gdy już znajdziesz sobie odpowiedni kącik do majstrowania przy jednośladzie?

Dlaczego warto wymienić siodełko rowerowe?

Siodełko rowerowe jest jednym z najważniejszych elementów pod względem komfortu jazdy. To głównie za jego pośrednictwem ciało cyklisty ma kontakt z jednośladem, a co za tym idzie, w ogromnym stopniu decyduje ono o doznaniach rowerzysty. Oprócz problemów zdrowotnych, które mogą się pojawić, gdy dopasowanie siodełka jest niewłaściwe, powinieneś wiedzieć, że jego zły dobór lub ustawienie obniży także efektywność pedałowania.

Obecnie rynek oferuje nieliczone typy siodełek, zoptymalizowane do różnych stylów jazdy. Jeśli jeszcze nie wiesz, który model kupić polecamy przeczytać – Jak dobrać siodełko rowerowe?

Niezbędne narzędzia

Podstawą jest przygotowanie przed pracą narzędzi rowerowych, aby mieć pewność, że będziesz w stanie doprowadzić wymianę od początku do końca – poza tym uprzednie uszykowanie przyrządów znacznie przyspieszy demontaż i montaż siodełka oraz oszczędzi Ci sporo stresu. Czego potrzebujesz?

Niezbędny będzie klucz imbusowy (5 lub 6 mm), gdyż to on wykorzystywany jest do odkręcania śrub mocujących. Oprócz niego do korekt i regulacji może się przydać klucz płaski lub klucz dynamometryczny, a do zadbania o czystość: ściereczka, smar, łagodny detergent i opcjonalnie – rękawiczki ochronne. Wszystkie te rzeczy zapewne masz w domu!

Demontaż starego siodełka

Chcąc zainstalować nowy model, trzeba najpierw przeprowadzić demontaż starego siodełka. Do tego wykorzystać będziesz musiał klucz imbusowy. Najpierw jednak upewnij się, że Twój rower stoi stabilnie, a kiedy już to zrobisz – odkręć śruby, które przytrzymują siodło (ich liczba oraz umiejscowienie mogą różnić się w zależności od modelu). Pamiętaj, aby robić to z wyczuciem, ostrożnie – użycie zbyt dużej siły może doprowadzić do uszkodzenia elementów jednośladu. Po wykręceniu śrub – powinieneś móc z łatwością zdjąć siodełko rowerowe ze sztycy.

Czyszczenie i konserwacja elementów mocujących

Kiedy już zdejmiesz stare siodełko rowerowe, nie należy od razu montować nowego! Najpierw upewnij się, że miejsce instalacji oraz elementy mocujące nie są zniszczone lub zabrudzone. To bardzo ważne, ponieważ niedopatrzenie w tej kwestii, może uniemożliwić prawidłowe ulokowanie nowego siodełka.

Warto wyrobić w sobie nawyk regularnego dbania o siodło. Dzięki temu będzie ono dłużej i lepiej służyło. Znacznie łatwiej raz na jakiś czas przemyć mocowania, używając delikatnych środków czystości, niż zmagać się z zaschniętym brudem lub korozją. Ponadto po przejażdżkach sprawdzaj, czy śruby nie uległy poluzowania i w razie czego zawsze je dokręć.

Typy mocowań siodełka do sztycy i ich montaż

Jeżeli masz już za sobą demontaż starego siodełka, nie pozostaje nic innego, jak instalacja nowego na jego miejsce. Choć na rynku znajdziesz różne modele siedzisk i nie każde będzie pasowało do każdej sztycy, to standaryzacja jest dość duża. Zwykle siodełka mają 2 szyny o średnicy 7 mm, których rozstaw (odległość, w jakiej znajdują się od siebie) wynosi 42 mm.

Różne może być jednak jarzmo sztycy (jarzmo siodełka). Co to takiego? Niewielki element mocujący o średnicy wewnętrznej 22 mm, wykonany z metalu (stali lub aluminium), który zarazem umożliwia dopasowanie siodełka do potrzeb kolarza, regulację. Poszczególne jarzma mogą różnić się między sobą, przede wszystkim pod względem elementu dokręcającego zacisk – stosuje się 1 lub 2 śruby (o odmiennym rozlokowaniu), a płytki zacisku znajdować się mogą na górze sztycy (poziomo) lub po obu stronach wspornika (pionowo). To, jakie jarzmo sztycy zastosowano w danym siodełku, zależne jest po prostu od decyzji producenta, ale tylko nieliczne marki używają wariantów całkowicie niekompatybilnych z modelami od innych firm (należą do nich np. Lepper czy Brooks England).

Oprócz tego, pod względem konstrukcji, można wyszczególnić – jarzmo siodełka niezintegrowane ze sztycą lub zintegrowane. Modele należące do pierwszej grupy spotykane są już niemal wyłącznie w starych jednośladach i dziś stanowią raczej tylko ciekawostkę. Przyjrzyjmy się, czym charakteryzują się stosowane współcześnie typy mocowań.

Jarzmo z jedną śrubą

Prawdopodobnie najpopularniejszym rozwiązaniem jest obecnie montaż siodełka rowerowego przy wykorzystaniu jarzma z jedną śrubą. Za stosowaniem tego systemu zdecydowanie przemawia jego prostota. Wystarczy przy pomocy wspomnianej śruby odpowiednio dokręcić płytki blokujące pręty siodełka i gotowe! Dodatkowo nieduża liczba części sprawia, że trudniej, aby jarzmo uległo awarii.

Niestety owo nieskomplikowanie jest zarazem największą wadą jarzma, utrudnia bowiem precyzyjne ustawienie, dopasowanie siodełka, które jest również bardziej narażone na przesunięcie się w trakcie jazdy po wyboistym terenie. Niekiedy producenci, aby temu zapobiec, umieszczają przy jarzmie dodatkową nakrętkę, służącą tylko do regulacji.

Jarzmo z jedną śrubą – wymiana siodełka krok po kroku:

1. Zdemontuj stare siodełko;
2. Wyczyść i wytrzyj wszystkie elementy montażowe;
3. Na gwint śruby mocującej siodełko nałóż nieco smaru (zapobiegnie zapieczeniu);
4. Umieść pręty siodełka w szynach płytek zaciskowych;
5. Kluczem imbusowym dokręć śrubę (zostaw minimalny luz);
6. Ustaw siodełko w optymalnej dla Ciebie pozycji;
7. Dokręć kluczem imbusowym lub dynamometrycznym śrubę do końca (zgodnie z tabelą momentu dokręcania śrub, podaną przez producenta sztycy).

Jarzmo z dwiema śrubami

Mocowanie i regulacja jarzma siodełka mogą odbywać się również w układzie dwuśrubowym. Analogicznie do poprzedniego omówionego typu – producenci stosują dwuelementowy zacisk, jednakże w tym wypadku dokręcany jest on, zgodnie z nazwą, przy pomocy 2 śrub. Umieszczone mogą być one z przodu i z tyłu lub z prawej i lewej strony – zależnie od modelu siodełka.

Jarzmo tego typu pozwala na precyzyjne dopasowanie siodełka do preferencji kolarza, szczególnie jeśli chcesz z dużą dokładnością ustawić jego pochylenie. Aby to zrobić, wystarczy jednocześnie, delikatnie luzować wybraną śrubę, a drugą dokręcić. Ponadto system dwuśrubowy jest stabilniejszy niż jednośrubowy – ale ma więcej elementów, o które trzeba się troszczyć.

Jarzmo z dwiema śrubami – wymiana siodełka krok po kroku:

1. Zdemontuj stare siodełko;
2. Wyczyść i wytrzyj wszystkie elementy montażowe;
3. Na gwint śruby mocującej siodełko nałóż nieco smaru (zapobiegnie zapieczeniu);
4. Umieść pręty siodełka w szynach płytek zaciskowych;
5. Kluczem imbusowym dokręć obie śruby (zostaw minimalny luz);
6. Ustaw siodełko w optymalnej dla Ciebie pozycji;
7. Dokręć kluczem imbusowym lub dynamometrycznym śrubki do końca (pamiętaj, aby wkręcać je na zmianę i zgodnie z tabelą momentu dokręcania śrub, podaną przez producenta sztycy).

Jarzmo z osią dokręcaną z boku

Ostatnią i raczej najrzadszą możliwością, z jaką możesz się spotkać, jest jarzmo z osią dokręcaną z boku. Był to standardowy system dla jarzm niezintegrowanych ze sztycą, ale w wypadku współczesnych wariantów zintegrowanych – widywany jest raczej sporadycznie. W ogólnych założeniach sposób jego działania nie odbiega daleko od poprzednich typów mocowań siodełka, chociaż montaż dla wielu osób jest nieco łatwiejszy.

Jarzmo z osią dokręcaną z boku za sprawą intuicyjnej obsługi pozwala z wyjątkową łatwością regulować wysunięcie siodełka rowerowego (pozycję przód-tył) i równie pewnie, jak system na 2 śruby, utrzymuje siodełko. Jego największą wadą jest utrudnione (najczęściej skokowe) zmieniania nachylenia siedziska.

Jarzmo z osią dokręcaną z boku – wymiana siodełka krok po kroku:

1. Zdemontuj stare siodełko;
2. Wyczyść i wytrzyj wszystkie elementy montażowe;
3. Na gwint śruby mocującej siodełko nałóż nieco smaru (zapobiegnie zapieczeniu);
4. Umieść pręty siodełka w szynach płytek zaciskowych;
5. Ustaw siodełko w optymalnej dla Ciebie pozycji;
6. Dokręć kluczem imbusowym lub dynamometrycznym ulokowaną po boku śrubkę (zgodnie z tabelą momentu dokręcania śrub, podaną przez producenta sztycy).

Uwaga!

Dokręcając wszystkie typy siodełek, zawsze należy pamiętać, aby drugą ręką jednocześnie trzymać siedzisko (lub poprosić drugą osobę o pomoc). Ma to na celu uniknięcie niepożądanego przesunięcia się siodełka w trakcie prac montażowych, które może sprawić, że konieczne będzie powtórne odkręcanie i skręcanie śruby / śrub.

Regulacja siodełka po montażu

Wielu kolarzy-amatorów boi się zmieniać fabryczne ustawienia siodełek i po prostu jeździ na nich, tak jak zostały im dostarczone przez producenta (a niektórzy nawet nie widzą, że mogą je samodzielnie wyregulować). Jest to błąd, gdyż nawet bardzo dobre siodełko do roweru MTB, szosowego itd. nie gwarantuje najlepszych odczuć w trakcie jazdy, jeśli nie ustawisz go zgodnie ze swoją budową anatomiczną oraz preferencjami.

Właściwe dopasowanie siodełka obejmuje określenie jego optymalnej wysokości, kąta nachylenia oraz odległości od kierownicy (pozycja przód-tył). Przyjrzyjmy się bliżej każdemu z tych zagadnień.

Ustalanie odpowiedniej wysokości siodełka

Rzecz absolutnie podstawowa, od której powinno się zacząć, to wysokość siodełka rowerowego. Aby ją ustawić, usiądź na jednośladzie, połóż stopę na pedale i przesuń go na najniższe, najbliższe ziemi położenie. Jeżeli wysokość siodełka jest prawidłowa – w tej pozycji Twoja noga powinna być lekko zgięta (pod kątem ok. 25-30°).

Zbyt wysoko ulokowane siedzisko może prowadzić do bólu stawów kolanowych, z kolei zbyt nisko – powodować dyskomfort u podstawy pleców. Częstym błędem rowerzystów jest właśnie zbyt niskie ustawienie siodełka, ponieważ w ten sposób łatwiej się im wsiada.

Ustawienie kąta nachylenia siodełka

Parametrem, którego zmianę umożliwia regulacja jarzma siodełka, jest ustawienie kąta nachylenia siedziska. Zaleca się, aby zawsze mieć je początkowo w pozycji 0°, czyli idealnie poziomej. Jeśli Ci ono nie odpowiada, w trakcie jazdy pojawia się ucisk – możesz spróbować je minimalnie nachylić – tak, aby przód siodełka (tzw. nosek) znalazł się nieco niżej niż tył.

Ustawić kąt możesz zależnie od swoich preferencji, trudno tu mówić o nieprawidłowych parametrach, kiedy robisz to zgodnie ze zdrowym rozsądkiem, ale raczej nie powinna być to wartość przekraczająca ok. 2-3°, więc jeśli regulowanie nie przynosi rezultatów, problem może leżeć gdzieś indziej.

Dostosowanie pozycji przód-tył

Ostatnia rzecz, jaka pozostaje do zrobienia to właściwe dopasowania siodełka pod względem jego wysunięcia, czyli określenie pozycji przód-tył. Ergonomia siodełka zmienia się nawet przy niewielkim manipulowaniu tym parametrem, więc lepiej zachować ostrożność. Najważniejsze jest, aby Twoja pozycja umożliwiała Ci wygodne sięganie rękoma do kierownicy, jednak powszechnym błędem jest zbyt bliskie położenie siodełka rowerowego względem kokpitu. Musisz pamiętać, że przesunięcie przód-tył zmienia również kąt, pod jakim będziesz naciskał na pedały, więc jeśli „przeholujesz”, narazisz się na ból kolan.

Bardzo ważną informacją jest to, że najczęściej na szynach (prętach) siodełka producent umieszcza skalę wyznaczającą granice, w których mogą być one umocowanie w jarzmie sztycy. Pod żadnym pozorem nie przekraczaj wskazanych wartości – jest to niebezpieczne i prowadzi do uszkodzenia komponentu!

Uwaga!

Więcej szczegółowych informacji na temat regulowania położenia siodełka znajdziesz w tekście – Jak prawidłowo ustawić siodełko w rowerze? Jeżeli pomimo starannego dostosowania siedziska do swoich potrzeb i dania sobie nieco czasu do przyzwyczajenia się do niego, pozostaje ono niewygodne – to znak, że problem nie leży w samej regulacji i powinieneś poszukać innego modelu. Żadne typy siodełek nie odpowiadają potrzebom wszystkich rowerzystów i naturalne jest to, że musisz przetestować kilka, aż zrozumiesz, która konstrukcja jest dla Ciebie najodpowiedniejsza.

Regulacja i montaż siodełka rowerowego – liczą się detale

Przedstawiliśmy, jak wygląda wymiana siodełka krok po kroku i jak mogłeś zauważyć, choć na rynku występuje kilka rodzajów jarzm sztycy – proces montażowy w każdym z nich przebiega niemal identycznie i nie należy do najbardziej skomplikowanych. Podobnie sprawa się ma z regulacją siedziska. To nic trudnego, dlatego warto poświęcić chwilę na pomajstrowanie przy jednośladzie i potestowanie różnych ustawień, drobiazgi, jak lekkie pochylenie czy wysunięcie siodełka rowerowego potrafią diametralnie zwiększyć Twój komfort i zmniejszyć ryzyko doznania kontuzji. Nigdy nie ignoruj sygnałów wysyłanych przez Twój organizm – jeśli w czasie jazdy odczuwasz cierpnięcie, mrowienie czy drętwienie, to znaczy, że wymagana jest regulacja. Nie bój się eksperymentować!

Szukasz poradnika specjalnie dla pań? Zerknij, jak dopasować siodełko rowerowe dla kobiet?